11 Eylül 2001 tarihinde ABD’nin New York kentindeki Dünya Ticaret Merkezi’ne düzenlenen, yaklaşık 3 bin kişinin ölümüne ve 6 binin üzerinde insanın yaralanmasıyla sonuçlanan ‘İkiz Kule saldırısının’ üzerinden 16 yıl geçse de Ortadoğu’yu yeniden şekillendirmek amacıyla bölgeye müdahale silsilesine girişmekle suçlanan ABD’nin ‘Ortadoğu vizesi’ olarak da değerlendirilen bu saldırıların bölge üzerindeki etkisi halen geçmedi.
Yakın tarihin akışını değiştiren bu saldırıların ardından George W. Bush başkanlığındaki ABD, 2001 yılında Afganistan’a, 2003’te ise Irak’a yönelik askeri müdahale bulunmuş; süreci başlatan saldırıların sorumluluğunu üstlenen El Kaide’nin kurucusu ve lideri Usame Bin Ladin’in Amerikan özel kuvvetleri tarafından Pakistan’da kaldığı eve yapılan baskınla öldürüldüğünün açıklandığı 2011 yılına kadar geçen 10 yıllık süre zarfında, Afganistan’da siviller de dahil olmak üzere yüz bine yakın kişi öldürülmüştü.
Üstelik bu sayı, ne ABD askerlerinin ülkeden çekildiği dönemde Afganistan’da hayatını kaybeden ve sayıları 2016 yılında 3 bin 500’ü bularak rekor seviyeye ulaşan sivilleri ne de tetiklediği Irak Savaşı veya devamındaki süreçte ölenleri kapsıyor.
Kısacası, 11 Eylül tarihi yalnızca ABD’de 3 bin kişinin hayatını kaybetmiş olmasından dolayı değil; Ortadoğu’da on binlerin hayatını kaybetme sürecini tetiklemiş olmasıyla ilişkili olarak büyük önem teşkil ediyor.
‘ABD, 24 ÜLKENİN SINIRLARINI DEĞİŞTİRMEYİ HEDEFLEDİ’
İkiz Kule saldırılarını takip eden 16 yılı Sputnik’e değerlendiren Gazeteci Mehmet Ali Güller’e göre, ABD’nin ‘11 Eylül saldırısını fırsata dönüştürerek’ Ortadoğu’nun sınırlarını yeniden çizmeyi hedeflediği ‘Büyük Ortadoğu Projesi (BOP)’ başarısızlıkla ve hüsranla sonuçlandı. ABD’nin bölgeye savaş getirdiğini ama yerine barış inşa edemediğine işaret eden Güller “ABD, Geniş Ortadoğu’da 24 ülkenin sınırlarını ya da rejimlerini değiştirecekti.
Irak’ı üçe, Suriye’yi dörde bölmek peşindeydi. Irak ve Suriye’nin kuzeyindeki devletçikleri birleştirip Basra’dan Doğu Akdeniz’e bir koridor açmayı ve İran’ı teslim almayı hedefliyordu. Bu süreçte bölgede ılımlı İslam rejimleri kuracak; Türkiye’deki “Kemalist devrimi” yıkacaktı” dedi.
BOP’un bir diğer temel hedefininse İsrail’in güvenliğini sağlama almak olduğuna değinen Güller “Körfez’de İran’ı dengeleyen bir Sünni cephe yaratarak; Ortadoğu’yu Sünni-Şii saflaşmasına zorlamak ve bölgeyi Türk-İran çatışması zemininde dengelemek de Washington’ın hedefleri arasındaydı” dedi.
ABD’nin enerji kaynaklarına hükmetme amacına işaret eden Güller “Doğu Akdeniz, Süveyş, Aden ve Basra’nın kontrolünü ele geçirmek ve bu dört merkeze egemen olmak; ayrıca enerji koridorlarını kontrol altında tutmak peşindeydi.
Çin’in Ortadoğu enerji kaynaklarından faydalanmasını engellemek ve Katar gazını, Kuzey Irak petrol ve gazını “kuzey kuşağından” Avrupa’ya ve yine İsrail-Kıbrıs gazını Avrupa’ya taşıyarak Rusya’nın Avrupa’ya karşı var olan enerji kartını düşürmeyi hedefledi” diye ekledi.
‘ABD, ÜÇE BÖLEMEDİĞİ IRAK’IN KUZEY PARÇASINI KOPARMAYA ÇALIŞIYOR’
ABD’nin 15 yıllık sürecin sonunda bu hedeflerine ulaşmada çok büyük oranda başarısız olduğuna işaret eden Güller “Peki 15 yılın ardından sonuç ne? ABD Saddam’ı ve Baas’ı devirse de Irak’ı üçe bölemedi ki Kuzey parçasını koparabilmeye hala çalışıyor. Suriye’yi dörde bölemedi. Dahası Esad’ı yıkamadı. Irak’takine benzer şekilde kuzeydeki yapıya özerkliği garanti edecek bir modeli gerçekleştirmeye çalışıyor” dedi.
‘ABD, KÖRFEZ CEPHESİNİ BİLE BİR ARADA TUTAMADI’
ABD’nin ılımlı İslam rejimi açısından Mısır’da istediğini alamadığını vurgulayan Güller “Mübarek’i deviren halk ayaklanması sırasında rejimi kurtarabilmek için İhvan’ı destekledi ama onu 2 yıl iktidarda tutamadı. Ordu destekli halk ayaklanmasıyla İhvan da yıkıldı. Fakat mücadele sürüyor. Zira halkın gerçek iktidarı henüz Mısır’da kurulmuş değil ve orada da Sisi devrimi kısmen çalarak bir geçiş dönemi yürütüyor” şeklinde konuştu. ABD’nin uğraşlarına rağmen İran’ı da alt edemediğini söyleyen Güller, Suriye krizine gelindiğinde ABD’nin Körfez cephesini bile bir arada tutamadığını şu sözlerle aktardı:
“ABD, Katar gazını Suriye üzerinden taşıyacak şekilde Suriye savaşını kazanamadı. Dahası Suriye’ye ve İran’a karşı inşa etmeye çalıştığı Körfez cephesini bir arada bile tutamamaya başladı. Mısır’da devrilen İhvan’a aldıkları tutum nedeniyle Suriye cephesinde ortak olan Türkiye, Katar ve Suudi Arabistan karşı karşıya geldi.”